Pytanie nadesłane do redakcji
Witam. Około pół roku temu dostałem pokrzywki na całym ciele, dość mocno swędzącej. W wywiadzie lekarskim jako podejrzenie postawiono uczulenie na NLPZ. Od tamtego czasu całkowicie unikam tego typu leków. Czy można to jakoś konkretnie diagnozować i jeśli to się potwierdzi, to co dalej robić? Jak zastąpić leki przeciwbólowe w przypadku ewentualnych mocniejszych bólów w przyszłości? Dziękuję i pozdrawiam.
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Nadwrażliwość na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) może dotyczyć :
- leków z grupy pyrazolonów (aminofenazon, propyfenazon, noraminofenazon, fenylbutazon) – do grupy tej należy wiele preparatów stosowanych powszechnie w leczeniu bólu; w przypadku nadwrażliwości na pyrazolony pacjenci z reguły dobrze tolerują leki przeciwbólowe o innej budowie chemicznej,
- „uczulenia na aspirynę” (kwas acetylosalicylowy) – w tym typie nadwrażliwości objawy występują po większości niesteroidowych leków przeciwzapalnych; najczęściej zalecanym lekiem bezpiecznym dla pacjentów z tej grupy jest acetaminofen (paracetamol) w dawce do 500 mg.
U pacjentów z nadwrażliwością na NLPZ niezwykle istotny jest dobór bezpiecznego leku przeciwbólowego. Diagnostykę przeprowadza się w wytypowanych ośrodkach alergologicznych, często w warunkach szpitalnych.
Poza dokładnym wywiadem, na podstawie którego często udaje się wytypować lek odpowiedzialny za wywoływanie objawów chorobowych, przeprowadza się badania in vitro (badania z krwi) oraz in vivo: testy skórne oraz prowokacje doustne, donosowe, wziewne, domięśniowe i dożylne. Dobór metody diagnostycznej zależy od badanego preparatu.
U pacjentów z idiosynkrazją aspirynową („uczuleniem na aspirynę”) można wytworzyć tolerancję na lek. Metoda ta polega na kontrolowanym podawaniu coraz większych dawek aspiryny. Maksymalna dawka preparatu wynosi 300 mg. W związku z ryzykiem wystąpienia ciężkich reakcji ogólnoustrojowych ten sposób leczenia może być prowadzony wyłącznie w warunkach szpitalnych. Uzyskana tolerancja jest przejściowa, ale przy odpowiednim postępowaniu może się utrzymywać wiele miesięcy, a czasem lat.
W nadwrażliwości na inne grupy leków przeciwbólowych nie ma możliwości wytworzenia tolerancji; w tych przypadkach typuje się lek z innej grupy bezpieczny dla danego pacjenta.
Adres placówki prowadzącej diagnostykę nadwrażliwości na leki powinien Pan uzyskać w swojej poradni alergologicznej.
W województwie zachodniopomorskim diagnostyką nadwrażliwością na leki zajmuje się Zakład Alergologii Klinicznej w Państwowym Szpitalu Klinicznym nr 2 przy ul. Powstańców Wielkopolskich oraz poradnia alergologiczna w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym przy ul. Arkońskiej.
Piśmiennictwo:
Kuna P., Kupryś-Lipińska I: Astma u dorosłych. W: Fal A. (red.): Alergia, choroby alergiczne, astma. Tom 2. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011: 431–452.Kupczyk M., Kuna P.: Nadwrażliwość na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Pneumonologia i Alergologia Polska 2008; 5: 366–377.
Kurek M., Załuga E., Staszyńska-Kurek M.: Typowanie bezpiecznego leku przeciwbólowego. Rozwiązanie dla osób reagujących objawami anafilaksji na NLPZ. W: Kurek M. (red.): Stany nagłe w alergologii. Medical Tribune, Warszawa 2004: 81–88.
Kurek M., Grycmacher-Łapko V., Janowska E. i wsp.: Nadwrażliwość natychmiastowa na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Wzorce objawów, typy reakcji i towarzyszące cechy atopii. Alergia Astma Immunologia 2010; 15: 144–153.
Rudzki E.: Alergia na leki. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2002: 277–286, 301–328.
