Pytanie nadesłane do redakcji
Jak sprawdzić, czy jest się uczulonym na jad pszczeli?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
W diagnostyce alergii na jad owadów błonkoskrzydłych (pszczoły, trzmiele, osy, szerszenie) wykorzystuje się:
- oznaczenie stężenia swoistych przeciwciał IgE,
- punktowe testy skórne,
- testy śródskórne.
W wybranych sytuacjach znajdują zastosowanie:
- test degranulacji bazofilów,
- test aktywacji bazofilów,
- test uwalniania histaminy
- próby prowokacyjne z żywym owadem.
Za złoty standard diagnostyczny uważa się test punktowy z alergenem jadu owada. Badanie to powinno się wykonywać nie wcześniej niż 2 miesiące i nie później niż 12 miesięcy po użądleniu.
Testy skórne, prowokacje żywym owadem wykonywane są wyłącznie w wyspecjalizowanych ośrodkach alergologicznych, związane jest to m.in. z ryzykiem wystąpienia reakcji anafilaktycznych (reakcji uczuleniowych mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia diagnozowanej osoby).
Wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki jest przede wszystkim kwalifikacja do immunoterapii, zalecanąjako jedyne leczenie przyczynowe pacjentom, u których wystąpiły objawy uogólnionej reakcji alergicznej po użądleniu przez owada (obrzęk krtani, obrzęk Quincke’go, skurcz oskrzeli, objawy ze strony układu krążenia, utrata przytomności). Duże objawy miejscowe nie wymagają diagnostyki.
Wyniki badań interpretuje się zawsze w połączeniu z wywiadem dotyczącym reakcji organizmu na użądlenie.
U ok. 20% pacjentów z dodatnimi wynikami badań nigdy nie wystąpiły objawy kliniczne. U większości osób z przebytą reakcja alergiczną na jad owada (50–65%) ponowne użądlenie nie wywoła objawów klinicznych.
U niewielkiej liczby pacjentów nadwrażliwość na jad owadów przebiega w mechanizmie IgE-niezależnym.
U tych pacjentów oznaczenie przeciwciał sIgE, testy punktowe oraz testy śródskórne są niediagnostyczne.
Piśmiennictwo:
Antczak-Marczak M., Kuna P.: Alergia na jady owadów błonkoskrzydłych – kogo odczulać? Terapia. Alergologia, 2010, 4, z1, (237), 28–31.Fal M.: Alergia, choroby alergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, 2011. tom 2, 465–479.
Nittner-Marszalska M.: Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych. Alergologia w praktyce. tom 2, Mediton, 2003.