Pytanie nadesłane do redakcji
Od wielu lat cierpię na alergię wziewną, tj. na pyłki i kurz. W tamtym roku zaobserwowałem złagodzenie objawów, cetyryzynę brałem 3-4 razy w tygodniu i było dobrze. W tym roku alergia dopadła mnie z siłą masakryczną, jeśli siedzę w pomieszczeniach lub cieniu jest dobrze, wyjdę na słońce, to automatycznie katar, kichanie oraz łzy. Wystarczy, że wejdę w cień jest ulga. Czym może być wywołane takie nasilenie na słońcu? Jak temu zaradzić.
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Nasilenie objawów choroby alergicznej zależy od wielkości stężenia uczulających alergenów w powietrzu oraz od intensywności odpowiedzi układu immunologicznego chorego.
Na wielkość stężeń alergenów wpływają warunki atmosferyczne, takie jak: wiatr, opady, temperatura otoczenia, ukształtowanie terenu. Najwyższe stężenia alergenów w powietrzu występują w słoneczne dni, sprzyjające wegetacji roślin. Przy bardzo niskich i bardzo wysokich temperaturach otoczenia stężenia alergenów pyłków są mniejsze.
W pobliżu stanowisk zajmowanych przez uczulające rośliny stężenia ziaren pyłku są znacznie wyższe niż na terenach oddalonych, np. stężenia pyłku traw w pobliżu roślin wynoszą około 5000 ziaren/m3, a w atmosferze miast około 300/m3. Jeszcze niższe stężenia pyłku występują w budynkach mieszkalnych (dlatego w mieszkaniu ma Pan mniej nasilone objawy choroby).
Dzięki prądom powietrza pyłek roślinny może być przenoszony na znaczne odległości.
Zanieczyszczenia powietrza mają działanie dwukierunkowe, z jednej strony zwiększają właściwości alergizujące rośliny, z drugiej uszkadzają błonę śluzową dróg oddechowych, przez co staje się ona bardziej „wrażliwa” na działanie alergenów.
Wymienione czynniki wpływają na różną intensywność objawów choroby w poszczególnych latach.
W bieżącym roku odnotowano kilkudniowe bardzo wysokie stężenia alergenów brzozy i traw. Stężenie progowe, przy którym u ponad 95% alergików występują objawy kliniczne wynosi dla brzozy - 80 ziaren pyłku w m3, dla traw 50 ziaren w m3. W obecnym roku zdarzały się dni w których stężenia alergenów pyłkowych przekraczały 3000 ziaren pyłku/m3 powietrza.
Zmniejszeniu nasilenia objawów chorobowych sprzyja stosowanie profilaktyki polegającej na częstym przemywaniu oczu i nosa (np. fizjologicznym roztworem NaCl), ochronie oczu poprzez zakładanie okularów przeciwsłonecznych (najlepiej z filtrami). W okresie pylenia uczulającej rośliny należy zrezygnować z otwierania okien w godzinach występowania najwyższych stężeń pyłku, tzn. do godziny 16. Nie należy suszyć prania przy otwartych oknach oraz na zewnątrz pomieszczeń.
Jeśli jest to możliwe, to warto tak zaplanować urlop, aby w okresie pylenia uczulających roślin odpoczywać w okolicach o mniejszym nasileniu alergenów.
Poza działaniami profilaktycznymi niezwykle ważne jest przyjmowanie leków antyhistaminowych. Pierwsze dawki leku powinny zostać przyjęte już w okresie poprzedzającym spodziewany okres pylenia (ok. 2 tyg. wcześniej). Zakończenie terapii powinno nastąpić dopiero po całkowitym ustaniu pylenia rośliny.
Przy tak dużym „masakrycznym” nasileniu objawów choroby warto zastanowić się nad wdrożeniem immunoterapii. Kwalifikacja do odczulania leży w gestii lekarza alergologa.
Piśmiennictwo:
Fal A. M. (red.): Alergia, choroby alergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010; 135-149.Panek M., Pietras T., Kuna P.: Leki antyhistaminowe ? kiedy i jak stosować w chorobach alergicznych. Terapia. Alergologia. 2014; 3(301): 23-29.
Rapiejko P., Stankiewicz W., Szczygielski K., Jurkiewicz D.: Progowe stężenie pyłku roślin niezbędne do wywołania objawów alergicznych. Otolaryngologia Polska. 2007; LXI, 4: 591-594.
Żukowski S., Moniuszko M., Bodzenta-Łukaszyk A.: Ocena skuteczności immunoterapii swoistej u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa uczulonych na pyłki brzozy. Alergologia Info. 2009; IV, 5-6: 198-204.
