Termin atopia pochodzi z języka greckiego i oznacza dziwną chorobę.
Istota atopii polega na łatwym powstawaniu u chorego IgE skierowanych przeciwko (zwykle kilku) źle znoszonym substancjom. A zatem atopia wiąże się z pierwszym mechanizmem immunologicznym, czyli z alergią natychmiastową.
Jest to jednak pojęcie węższe, nie każdy więc alergik wytwarzający IgE może być uznany za atopika.
Atopia jest wieloważna
Atopia charakteryzuje się szeregiem mniej lub bardziej zaznaczonych właściwości umożliwiających lekarzowi jej rozpoznanie. Przede wszystkim atopia jest prawie zawsze wieloważna (wielowartościowa), tzn. polega na natychmiastowym uczuleniu na więcej niż jedną substancję. Takich nie tolerowanych przez atopika związków może być nawet kilkanaście. Alergia jednoważna (jednowartościowa) zdarza się w atopii bardzo rzadko, głównie w początkach jej powstania, i dość szybko ewoluuje w kierunku wieloważnej.
Atopia a rodzinne występowanie nadwrażliwości
Inną cechą jest rodzinne występowanie nadwrażliwości. Atopicy mają zwykle w rodzinie kilka osób obciążonych alergią, a im jest ich więcej, tym prognoza (rokowanie) dla omawianego chorego może być mniej korzystna. Rokowanie jest niekorzystne szczególnie wtedy, gdy obciążenie dotyczy obojga rodziców.
Atopia - wczesne objawy
Objawy atopii występują wcześnie, czasami już w pierwszych dniach po urodzeniu. Nieraz dolegliwości są wyraźnie nasilone w 1. roku życia, choć niekiedy mogą się ujawnić również u dzieci mających więcej niż 10 lat, a wyjątkowo - w późniejszym wieku.
U wielu atopików obserwuje się jednocześnie lub w różnych okresach życia kilka chorób alergicznych dotyczących odmiennych narządów, głównie dróg oddechowych, skóry i przewodu pokarmowego.
Długotrwałość atopii
Jeszcze jedną cechą atopii jest długotrwałość (przewlekły przebieg) objawów chorobowych; trwają one zwykle kilka a nawet kilkadziesiąt lat. W tym czasie mogą się zdarzać długie okresy bezobjawowe, budzące nadzieje na wyleczenie, po nich często jednak następują nawroty.