Pytanie nadesłane do redakcji:
Mam wiosenną alergię, prawdopodobnie jestem uczulony na jakieś pyłki. Sądząc z pory roku według mnie mogą to być np. pyłki traw. Co robić? Słyszałem opinię, iż pomocą w tym wypadku może być lek o nazwie Zyrtec.
Odpowiedziała:
dr n. med Agnieszka Padjasspecjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ
Pyłkowica, czyli uczulenie na pyłki roślin wiatropylnych, jest jedną z najczęstszych chorób alergicznych. Choruje aż 10–25% populacji krajów wysokorozwiniętych. Objawy alergii pyłkowej występują sezonowo, z roku na rok, w okresie pylenia roślin. Pyłki są wytwarzane przez rośliny w dużej ilości i przenoszone przez wiatr na znaczne odległości (nawet do 200 km). Czas trwania i intensywność pylenia mogą się różnić w kolejnych latach, co czasami utrudnia postawienie diagnozy; występują także różnice regionalne w stężeniu pyłków.
W Polsce najczęściej uczulają pyłki traw (np. wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa i żyto), chwastów (np. bylica pospolita, babka lancetowata) i drzew (np. brzoza, leszczyna, jesion, wierzba, dąb). I tak w lutym objawy będą mieć osoby uczulone na leszczynę, w marcu olchę, w kwietniu zaś brzozę. W maju występuje silne natężenie pyłków dębu i grabu. Zboża i trawy pylą maju, czerwcu i lipcu, a po nich kwitnie bylica.
Alergia na pyłki objawia się wyciekiem wodnistej lub gęstej śluzowej wydzieliny z nosa (tzw. katar sienny), napadami kichania, zatkaniem nosa, spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła, świądem nosa, często także uszu, podniebienia lub gardła, upośledzeniem lub utratą węchu. Objawy ze strony oczu to świąd spojówek, łzawienie, przekrwienie i obrzęk spojówek, często także obrzęk powiek.
Pyłkowice rozpoznajemy, obserwując charakterystyczne objawy opisane wyżej oraz na podstawie wyników badań dodatkowych. Badania dodatkowe, umożliwiające rozpoznanie, na jakie pyłki chory jest uczulony, to punktowe testy skórne i oznaczenie stężenia swoistych przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko poszczególnym alergenom. Należy także pamiętać, że u wszystkich chorych cierpiących na alergicznych nieżyt nosa (tzw. katar sienny) należy wykonać badanie w kierunku astmy, gdyż alergiczny nieżyt nosa wiąże się z 3-krotnie większym ryzykiem rozwoju astmy.
Lekami pierwszego wyboru w leczeniu alergicznego nieżytu nosa są glikokortykosteroidy donosowe, takie jak beklometazon, budezonid, flutykazon, mometazon (podano nazwy farmakologiczne), które wpływają korzystnie na wszystkie jego objawy. Należy jednak pamiętać, ze charakteryzują się stosunkowo późnym efektem działania (maksymalny efekt uzyskuje się po 2 tygodniach) i powinny być stosowane przewlekle, a nie tylko doraźnie, przy nasilonych dolegliwościach. Inne, dodatkowe leki stosowane w leczeniu kataru siennego, to leki przeciwhistaminowe podawane doustnie (bilastyna, cetyryzyna, desloratadyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna, loratadyna, rupatadyn), a i rzadziej donosowo (azelastyna). Do leków przeciwalergicznych należą także leki przeciwleukotrienowe (montelukast) i słabiej działające kromony. Krótkotrwale u niektórych chorych zaleca się donosowe lub doustne leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa (preparaty zawierające efedrynę, fenylefrynę, pseudoefedrynę).
Ponadto, u każdego chorego cierpiącego na alergiczny nieżyt nosa alergolog powinien rozważyć immunoterapię swoistą, czyli tzw. odczulanie, które polega na wielokrotnym podawaniu stopniowo zwiększanych dawek szczepionki alergenowej w celu wywołania tolerancji immunologicznej. Leczenie takie prowadzi do złagodzenia lub ustąpienia objawów związanych z narażeniem na alergen. W leczeniu alergicznego zapalenia spojówek zwykle zaleca się krople zawierające lek przeciwhistaminowy lub kromon.
Jak Pan widzi, diagnostyka, a następnie leczenie alergii na pyłki, ma charakter złożony, a wymieniony przez Pana lek przeciwhistaminowy bywa, choć nie zawsze, jednym z wielu elementów leczenia. Zachęcam do odwiedzenia lekarza alergologa w celu wykonania diagnostyki i ustalenia właściwego postępowania.
