×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Swędząca wysypka i opuchlizna po zjedzeniu banana

Pytanie nadesłane do redakcji

Mój syn zjadł banana, a po krótkiej chwili zaczęła go swędzieć cała jama ustna, a po kilku godzinach pojawiła się swędząca wysypka na całym ciele. Spuchły mu dłonie oraz usta i stopy i całkowicie zablokował się nos. Mój syn jest alergikiem, ale po jedzeniu raczej nigdy nie miał objawów, oprócz mleka - jak za dużo wypił, dostawał skazy białkowej, ma 20 lat. Podałam podwójną dawkę Calcium, ale nie wiem, czy to wystarczy. Proszę o opinię i poradę, jak mam mu pomóc?

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Reakcja, która wystąpiła u Pani syna najprawdopodobniej była wywołana nadwrażliwością alergiczną IgE-zależną.

Objawy ze strony jamy ustnej tzw. OAS (zespół alergii jamy ustnej, oral allergy syndrom, zespół Amlota i Lessofa) związane były z fazą natychmiastową, do której doszło wkrótce po kontakcie błony śluzowej jamy ustnej z alergenem. Po kilku godzinach od spożycia banana wystąpiła późna faza uczulenia IgE-zależnego (objawy ze strony nosa, skóry).

Napisała Pani, że syn jest alergikiem, ale poza występującą w przeszłości nadwrażliwością na alergeny białka mleka krowiego, manifestującą się wypryskiem atopowym, nie reagował dotychczas na inne alergeny pokarmowe. Przypuszczam więc, że syn jest uczulony na alergeny powietrznopochodne?

Jeżeli tak, to prawdopodobnie niepokojące Panią objawy zostały wywołane reakcją krzyżową pomiędzy alergenami powietrznopochodnymi a alergenami pokarmowymi. Możliwe są również reakcje krzyżowe z alergenami kontaktowymi.

Reakcje te związane są ze strukturalnym podobieństwem budowy niektórych alergenów powietrznopochodnych i pokarmowych, co prowadzi do rozpoznawania alergenów przez te same elementy układu immunologicznego i w następstwie do produkcji przeciwciał IgE.

Przy kolejnym kontakcie alergenu z przeciwciałem, zlokalizowanym między innymi na komórkach tucznych dochodzi do zainicjowania przemian w przebiegu których komórka uwalnia mediator o nazwie histamina. Związek ten jest odpowiedzialny za objawy kliniczne ze strony poszczególnych narządów (jamy ustnej, nosa, oczu, dróg oddechowych, skóry, przewodu pokarmowego a w ciężkich reakcjach również układu krążenia).

Możliwe są reakcje krzyżowe pomiędzy alergenami banana a:

  • alergenami powietrznopochodnymi roślin, takich jak: brzoza (bardzo częste uczulenia) oraz ambrozja (w Polsce alergen o niewielkim znaczeniu, chociaż w bieżącym roku lokalnie stwierdzano jego wysokie stężenia),
  • alergenami lateksu (alergia związana z glukonazą bananową należącą do białek PR-2) - zespół lateks-owoce,
  • alergenami innych owoców i warzyw, np. melona, kiwi, awokado, arbuza, owoców cytrusowych, pomidora (alergeny o charakterze profilin).

Inne wytłumaczenie objawów występujących po zjedzeniu banana to:

  • duża ilość amin biogennych, w tym histaminy zawartych w bananach (reakcja niealergiczna - histamina spożyta w owocu wywołuje takie same objawy, jak w czasie reakcji alergicznej, nie jest to jednak efekt połączenia się alergenu ze swoistym przeciwciałem IgE),
  • reakcja na kwas benzoesowy zawarty w owocu,
  • możliwość reakcji na salicylany zawarte w bananie (może występować u osób z nadwrażliwością na niesteroidowe leki przeciwzapalne).

W przypadku reakcji alergicznej IgE-zależnej najczęściej objawy kliniczne występują już po zjedzeniu niewielkich ilości uczulającego pokarmu. W reakcjach o mechanizmie niealergicznym objawy mogą różnić się nasileniem, mogą również nie występować po kolejnym spożyciu banana, związane jest to z różną ilością substancji wyzwalających w poszczególnych owocach.

Diagnostyka nadwrażliwości pokarmowej nie jest łatwa, często wymaga żmudnej długotrwałej obserwacji.

W przypadku Pani syna rozpoznanie raczej nie powinno sprawiać problemów. Wykonanie testów skórnych natywnych (z bananem) lub z alergenami komercyjnymi prawdopodobnie pozwoli potwierdzić nadwrażliwość alergiczną IgE-zależną.

Niezależnie od mechanizmu reakcji zalecałabym unikanie jedzenia bananów. W razie wystąpienia w przyszłości podobnych objawów można zastosować doustny lek antyhistaminowy II generacji (preparaty wapnia wykazują niewielkie działanie przeciwhistaminowe, w związku z czym nie są zalecane w leczeniu chorób alergicznych). Objawy ze strony nosa skutecznie znoszą glikokortykosteroidy stosowane donosowo.

W przebiegu reakcji z nadwrażliwości pokarmowej możliwe jest również wystąpienie objawów związanych z:

Istnieje również ryzyko wystąpienia objawów ze strony układu krążenia (spadek ciśnienia krwi, zatrzymanie akcji serca).

W zależności od lokalizacji narządowej podaje się leki, takie jak: wziewne preparaty rozszerzające oskrzela, glikokortykosteroidy wziewne, czasami glikokortykosteroidy systemowe.

Ponieważ nie można przewidzieć, jakie będzie nasilenie objawów po kolejnym kontakcie z alergenem pacjent powinien posiadać adrenalinę w postaci ampułkostrzykawki - lek ratujący życie w ciężkich reakcjach anafilaktycznych. Ważne jest także dokładne zapoznanie się ze sposobem podania leku.

Piśmiennictwo:

Bartuzi Z. (red.): Alergia na pokarmy. Alergologia w praktyce., Mediton. Oficyna Wydawnicza 2006
Cichocka-Jarosz E.: Postępy w anafilaksji. Alergia. 2008; 2/36: 11-14.
Panaszek B., Szmagierewski W.: Zespół alergii jamy ustnej. Alergia. 2012; 2: 6-13.
Panaszek B., Szmagierewski W.: Źródła alergenów reagujących krzyżowo i ich znaczenie kliniczne. Alergia. 2010; 4: 32-38.
Wolak P. i wsp.: Zastosowanie autostrzykawek z adrenaliną w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego. Terapia. Alergologia. 2007; XV, 41(191): 83-84.
15.12.2014
Zobacz także
  • Alergia na banany
  • Alergia pokarmowa
Wybrane treści dla Ciebie
  • Kontrowersje wokół spożycia mleka krowiego i jego przetworów
  • Alergia pokarmowa
  • Alergia pokarmowa u dzieci
  • Nadwrażliwość na pokarmy
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta