×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zespół alergii jamy ustnej

Pytanie nadesłane do redakcji:

Co to jest i na czym polega zespół alergii jamy ustnej?

Odpowiedział:

prof. dr hab. n. med. Marek Jutel
Katedra i Zakład Immunologii Klinicznej
Akademia Medyczna we Wrocławiu

W ustroju niektórych osób ze skłonnością do reakcji nadwrażliwości – alergii, zwanej także atopią, w reakcji na nieszkodliwe substancje obecne w środowisku (alergeny) zaczynają się wytwarzać charakterystyczne czynniki odpornościowe (przeciwciała IgE). Przyczyny takiej reakcji są złożone i nie do końca wyjaśnione. Wiadomo jednak, że decydującą rolę odgrywają uwarunkowana genetycznie, wrodzona skłonność.

Najczęściej alergie wywoływane są przez znajdujące się we wdychanym powietrzu białka pochodzące z pyłku roślin, roztoczy, znajdujących się w kurzu domowym, lub sierści zwierząt.1 Wytworzone przeciwciała są swoiste dla danego alergenu (sIgE), krążą we krwi oraz umiejscawiają się w skórze i błonach śluzowych. Kolejne kontakty z alergenem, przeciwko któremu zostały wyprodukowane sIgE, prowadzą do rozwoju reakcji alergicznej w skórze lub błonach śluzowych. Dlatego uczulenie na alergeny powietrznopochodne wywołuje najczęściej nieżyt nosa lub spojówek, astmę bądź atopowe zapalenie skóry. Jednakże u niektórych osób przeciwciała sIgE rozpoznające alergeny powietrznopochodne mogą w sposób krzyżowy wiązać także inne alergeny białkowe, w tym znajdujące się w pokarmach. Jest to związane z podobieństwem budowy tych cząstek.2 W następstwie tego osoba uczulona np. na pyłki roślin może rozwinąć reakcję alergiczną po zjedzeniu pokarmu (najczęściej warzyw i owoców). W takiej sytuacji objawy alergii dotyczą również błony śluzówej przewodu pokarmowego, najczęściej pod postacią obrzękuświądu warg, podniebienia i języka czy chrypki – dając obraz kliniczny, określany mianem zespołu alergii jamy ustnej (oral allergy syndrome – OAS), które dosyć szybko ustępują i na ogół nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia pacjentów. Mogą jednak wystąpić poważniejsze objawy alergii pokarmowej w postaci nudności, wymiotów, biegunki, a nawet groźnego dla życia wstrząsu anafilaktycznego.3 Uważa się, że OAS występuje u 5–10% pacjentów z alergią pyłkową.4

Objawy reakcji krzyżowych układają się w charakterystyczne zespoły, np. brzozowo-jabłkowo-orzechowy, selerowo-marchewkowo-byliczo-przyprawowy oraz typu banan-lateks, czy roztocze-ślimaki.5-7 Najbardziej charakterystycznym objawem należącym do OAS jest występowanie nawet u ponad 70% pacjentów uczulonych na pyłek brzozy objawów po zjedzeniu jabłek, gruszek, brzoskwiń, pomidorów czy marchwi.8-10

Na szczęście wiele z alergenów pokarmowych zmienia strukturę – ulega denaturacji – pod wpływem obróbki termicznej, przez co przestają być rozpoznawane przez sIgE. Dlatego np. u osób z objawami OAS po zjedzeniu jabłek zalecane jest gotowanie lub pieczenie tych owoców.11 Podstawą postępowania w przypadku rozpoznania tego zespołu jest unikanie narażenia na czynniki sprawcze. Nie jest to jednak zawsze możliwe i w pełni skuteczne. Pomocne są również leki przeciwhistaminowe lub glikokortykosteroidy. Można także zastosować swoistą immunoterapię alergenową. Jednak jej skuteczność w zwalczaniu objawów OAS jest mniejsza niż w leczeniu nieżytu nosa wywołanego tymi samymi lub podobnymi alergenami.12-14

Piśmiennictwo:

1. Boulet L.P. i wsp.: Comparative degree and type of sensitization to common indoor and outdoor allergens in subjects with allergic rhinitis and/or asthma. Clin. Exp. Allergy, 1997; 27: 52–59
2. Weber R.W.: Cross-reactivity of plant and animal allergens. Clin. Rev. Allergy Immunol., 2001; 21: 153–202
3. Amlot P.L. i wsp.: Oral allergy syndrome (OAS): symptoms of IgE-mediated hypersensitivity to foods. Clin. Allergy, 1987; 17: 33–42
4. Ma S. i wsp.: A survey on the management of pollen-food allergy syndrome in allergy practices. J. Allergy Clin. Immunol., 2003; 112: 784–788
5. Egger M. i wsp.: Pollen-food syndromes associated with weed pollinosis: an update from the molecular point of view. Allergy, 2006; 61: 461–476
6. Yagami T.: Allergies to cross-reactive plant proteins. Latex-fruit syndrome is comparable with pollen-food allergy syndrome. Int. Arch. Allergy Immunol., 2002; 128: 271–279
7. van Ree R. i wsp.: Asthma after consumption of snails in house-dust-mite-allergic patients: a case of IgE cross-reactivity. Allergy, 1996; 51: 387–393
8. Eriksson N.E. i wsp.: Food hypersensitivity in patients with pollen allergy. Allergy, 1982; 37: 437–443
9. Geroldinger-Simic M. i wsp.: Birch pollen-related food allergy: clinical aspects and the role of allergen-specific IgE and IgG4 antibodies. J. Allergy Clin. Immunol., 2011; 127: 616–622 e1
10. Anderson L.B. Jr i wsp.: Melon and banana sensitivity coincident with ragweed pollinosis. J. Allergy, 1970; 45: 310–319
11. Bohle B. i wsp.: Cooking birch pollen-related food: divergent consequences for IgE- and T cell-mediated reactivity in vitro and in vivo. J. Allergy Clin. Immunol., 2006; 118: 242–249
12. Czarnecka-Operacz M. i wsp.: Oral allergy syndrome in patients with airborne pollen allergy treated with specific immunotherapy. Acta Dermatovenerol. Croat., 2008; 16: 19–24
13. Mauro M. i wsp.: Birch-Apple Syndrome Treated with Birch Pollen Immunotherapy. Int. Arch. Allergy Immunol., 2011; 156: 416–422
14. Bucher X. i wsp.: Effect of tree pollen specific, subcutaneous immunotherapy on the oral allergy syndrome to apple and hazelnut. Allergy, 2004; 59: 1272–1276

czytaj więcej »

14.03.2012
Zobacz także
  • Atopia
  • Alergeny pokarmowe
  • Alergia pokarmowa
Wybrane treści dla Ciebie
  • Testy skórne
  • Nadwrażliwość na pokarmy
  • Astma ciężka (oporna na leczenie)
  • Alergia na jad owadów
  • Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie
  • Nadwrażliwość zębów
  • Kompleksy immunologiczne
  • Pokrzywka
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Próby prowokacyjne
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta