Włosy i naskórki ssaków posiadają silne właściwości uczulające. Najbardziej alergizują te, z którymi ludzie się często stykają. Dlatego w Polsce - w związku z motoryzacją - obserwuje się ostatnio mniej osób nadwrażliwych na włos koński, wzrasta natomiast częstość występowania alergii na świnki morskie i chomiki, dawniej rzadziej hodowane w domach.
Człowiek ma bardzo mały kontakt z włosem lwa, słonia, szopa czy daniela, dlatego uczulenia na włosy tych zwierząt spotyka się wyjątkowo rzadko, choć opisano również takie przypadki.
Włos konia i krowy wyróżnia się tym, że dla pewnych grup pacjentów (głównie mieszkańców wsi) unikanie kontaktu z tymi zwierzętami jest bardzo trudne lub nawet niemożliwe.
Włos i naskórki ssaków mogą być główną (rzadziej) lub dodatkową (częściej) przyczyną wielu chorób atopowych. Należą do nich:
- astma oskrzelowa
- alergiczny nieżyt nosa
- zapalenie spojówek
- atopowe zapalenie skóry
- a zupełnie wyjątkowo migrena i niektóre odmiany pokrzywki (najczęściej kontaktowa).
Zobacz: Astma, Alergiczny nieżyt nosa, Alergiczne zapalenie spojówek, Atopowe zapalenie skóry, Pokrzywka.
Lekarz powinien zalecić unikanie kontaktu z uczulającym zwierzęciem, a immunoterapię stosować tylko w wyjątkowych sytuacjach (zobacz: Immunoterapia alergenowa).
Ważne
Należy pamiętać, że dzieci atopowe mogą hodować tylko żółwie.
Alergeny występują nie tylko we włosach i złuszczającym się naskórku, lecz także w innych tkankach i płynach ustrojowych; uczulać mogą zwłaszcza ślina i mocz zwierząt.
Włos konia zawiera co najmniej 3 alergeny: Ag 6, Ag 9 i Ag 11, których ciężar cząsteczkowy wynosi 19 000-51 000 daltonów, a pI 3,8-4,1. Zawierają one około 29 heksoz i małe ilości niezidentyfikowanych innych cukrów (antygen Ag 11 cechuje się dużą zawartością mannozy). W skład niektórych antygenów wchodzą także kwasy slajowe. Część wielocukrowa cząsteczki stanowi 5—10% jej suchej masy. Niektóre z białek mają wspólne determinanty antygenowe z włosem innych ssaków. Prawdopodobnie dlatego surowica pacjenta nadwrażliwego na naskórek wielu zwierząt w odczynie hemaglutynacji reagowała z wyciągiem włosa konia w rozcieńczeniu 1:20, z włosem kota - 1:80, a słonia indyjskiego (z którym chory nigdy się nie stykał) - 1:40.
Takie obserwacje nie przeczą jednak faktowi, że dostępne w sprzedaży antygeny do prób skórnych i odczynów immunoenzymatycznych dają wyniki swoiste.
Uwaga
Zmieniony w procesie produkcji włos koński występuje w materacach, obiciach mebli i usztywniaczach ("klapach") marynarek. Niektórzy autorzy sądzą, że włos koński może uczulać również w tej postaci.
