Bylica należy do najobficiej pylących i najsilniej uczulających chwastów w Polsce.
Uczulenie na alergeny pyłku bylicy jest trzecią co do częstości (po uczuleniu na pyłek traw i brzozy) przyczyną okresowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek w Polsce. Większość objawów pyłkowicy w okresie późnoletnim wywołanych jest przez alergeny pyłku bylicy.
Rodzaj Artemisia – bylica, z rodziny astrowatych, liczy ok. 400 gatunków rozprzestrzenionych głównie na półkuli północnej. Na obszarach suchych, stepowych są one często dominującymi elementami roślinności. Występują wśród nich rośliny jednoroczne, byliny oraz krzewy, zwykle aromatyczne i gorzkie.
Występujące w Europie gatunki bylicy to najczęściej chwasty. Niektóre z nich są roślinami leczniczymi (bylica cytwarowa, bylica piołun) oraz przyprawowymi (bylica estragon, bylica piołun). W Polsce najliczniej występującym gatunkiem jest bylica pospolita.
Liście bylic ułożone na łodydze skrętolegle, różnią się znacznie u poszczególnych gatunków. Łodyga prosto wzniesiona, wysoka, rozgałęziona. Kwiaty zebrane są w drobne, niepozorne koszyczki, zwisające lub wzniesione, a te z kolei tworzą kwiatostany złożone – wiechy lub kłosy.
Kwiaty bylicy wytwarzają bardzo obficie ziarna pyłku.
Bylica pospolita
Gatunkiem najliczniej występującym w Europie środkowej jest bylica pospolita. Jest to bylina osiągająca 60—120 cm wysokości. Cała roślina odznacza się balsamicznym zapachem. Łodyga jest rozgałęziona, czerwonawo zabarwiona, w górnej części wełnisto owłosiona. Liście są pierzastosieczne, na brzegach piłkowane. Górna powierzchnia blaszki jest ciemnozielona, zaś dolna gęsto, białawo owłosiona.
Rośnie na glebach obfitujących w związki azotowe. W Polsce występuje na niżu oraz w górach. Rośnie na polach, w zbożach ozimych (w życie), w sadach i w ogrodach oraz nad brzegami rzek, przy płotach, rowach i na śmietniskach. Rozmnaża się z nasion (jedna roślina może w sprzyjających warunkach wydać do kilkudziesięciu tysięcy nasion).
Bylica piołun
Bylicę piołun w Polsce uznaje się za pospolity chwast rosnący na ugorach, jednak w wielu krajach Europy i Stanów Zjednoczonych uprawie jest uprawiana jako roślina lecznicza i przyprawa. Jest to bylina lub półkrzew o charakterystycznym gorzkawym zapachu. Łodygi i liście są srebrzystoszarej barwy, dzięki obecności jedwabistych włosków. Rośliny osiągają wysokość 40—120 cm. Rozmnaża się z nasion oraz wegetatywnie z części podziemnych. Liście rośliny zawierają olejek eteryczny, w którego skład wchodzi m.in. trujący związek tujon, oraz gorycz absyntynę. Zwierzęta omijają bylicę piołun, nadaje ona mleku gorzki, nieprzyjemny smak.
Bylica piołun znalazła zastosowanie jako roślina lecznicza, aromatyzująca i przyprawowa. Ziele bylicy piołun stosowane jest do produkcji absyntu i wermutu. Większe dawki są trujące.
Bylica estragon
Roślina o wysokości do 120 cm, jest byliną uprawianą w Polsce i Europie, nierzadko dziczejącą. Liście są pojedyncze, lancetowate lub równowąskie. Koszyczki kwiatowe są żółtawe, kuliste o średnicy ok. 3 mm, zwisające.
Występując licznie, tworzą luźne wiechy. Roślina stosowana jest do wyrobu octu, musztardy oraz likierów, a także jako przyprawa do potraw.
Terminy pylenia bylicy
Kwitnienie bylicy rozpoczyna się zwykle w połowie lipca w południowo wschodniej i południowo zachodniej części kraju. W Suwalskiem i na Mazurach pylenie rozpoczyna się (w zależności od warunków pogodowych) około 5-7 dni później. Szczyt pylenia przypada na 3 dekadę lipca oraz 1 i 2 dekadę sierpnia. W większości punktów pomiarowych zlokalizowanych w dużych miastach notowane jest od 7 do 15 dni ze stężeniem wysokim (ponad 70 ziaren w 1 m3 powietrza), wywołującym nasilone objawy u chorych z nadwrażliwością na alergeny pyłku bylicy. Na terenach podmiejskich średnie dobowe stężenia pyłku bylicy są zwykle 2—3-krotnie wyższe (w pobliżu kwitnących roślin maksymalne stężenie pyłku bylicy może być jeszcze wyższe). Najwyższe wartości notowane są na terenach podmiejskich w godzinach 10.00—15.00, a w centrum miasta w godzinach 14.00—19.00. Obfitemu pyleniu i rozprzestrzenianiu się pyłku bylicy sprzyja upalna i sucha pogoda.
Reakcje krzyżowe
Alergeny główne pyłku bylicy wywołują odczyny krzyżowe z wieloma innymi alergenami roślinnymi. U kilku procent pacjentów uczulonych na alergeny pyłku bylicy obserwowane są objawy zespołu OAS (Oral Allergy Syndrom) – zespołu alergii błony śluzowej jamy ustnej po spożyciu niektórych owoców i warzyw.
Najczęściej opisywana jest nietolerancja selera, jabłka, marchwi oraz ziół (szczególnie rumianku) i przypraw. U przeważającej grupy pacjentów z zespołem OAS dominującym objawem jest obrzęk warg i błony śluzowej jamy ustnej, nudności i wymioty, świąd i wyciek z nosa. Objawy te są wyraźnie częstsze w okresie pylenia bylicy.
