×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Uczulenie na żółtko jaja kurzego

Prof. dr hab. med. Edward Rudzki
Alergeny, Medycyna Praktyczna, Kraków 2009

W alergii na jajo kurze znacznie częściej i silniej uczula białko niż żółtko, ale i to ostatnie bywa czynnikiem etiologicznym niebezpiecznych reakcji anafilaktycznych, choć częstość tego zjawiska nie jest dokładnie poznana.

Na przykład w grupie dzieci w wieku do 2 lat (śr. 16 miesięcy), obserwowanych w Hiszpanii, badano nadwrażliwość na jajo kurze gotowane i surowe. RAST i próby punktowe (wykonane jedynie z  białkiem jaja) u wszystkich wykazały obecność swoistych IgE (zobacz: Testy skórne. Następnie wykonywano doustną próbę prowokacyjną, podając każdemu dziecku po 2 dobach 1/4–1/8 gotowanego lub surowego jaja. 18 z nich reagowało tylko na surowe jajo, 20 także na jajo gotowane, a 17 dobrze tolerowało zarówno jajo surowe, jak i gotowane, nawet wówczas, gdy w następnej próbie dawki zwiększono do 1/2 jaja. Próbę doustną z żółtkiem (gotowanym) wykonano wyłącznie u jednego dziecka i uzyskano wynik dodatni (stwierdzono złą tolerancję).

Badanie to dostarcza więc niewielu informacji o częstości alergii na żółtko jaja kurzego. W grupie osób nadwrażliwych na jaja gotowane próby punktowe były częściej dodatnie niż u uczulonych wyłącznie na jaja surowe. Próby te w obu grupach były częściej dodatnie z białkiem niż z żółtkiem jaja, ale różnica pomiędzy źle i dobrze znoszącymi była większa w przypadku białka niż żółtka, więc żółtko odgrywało w tym zjawisku mniejszą rolę. Podobnie w innej, 15-osobowej grupie uczulonych na białko jaja kurzego u 13 wykryto także nadwrażliwość na żółtko.

Uczulenie na żółtko jaja a szczepienia

Istnieją sytuacje, kiedy niebezpieczeństwo alergii na jajo kurze może być związane zarówno z białkiem, jak i z żółtkiem. Przykładem tego są szczepionki zawierające wirusy odry, świnki i różyczki (np. MMR), jak również szczepionka przeciwko grypie i przeciwko żółtej gorączce (zobacz: Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce, Szczepienie przeciwko grypie); wirusy te są bowiem hodowane w fibroblastach zarodków kurzych, a podłoża zawierają niewielkie ilości białek jaja kurzego. Taka szczepionka może wywołać wstrząs anafilaktyczny u uczulonych na jajo kurze. Zdarza się to jednak rzadko, a nieraz czynnikiem etiologicznym wstrząsu bywa występująca w szczepionce neomycyna, która często uczula chorych z wypryskiem lub owrzodzeniami podudzi oraz daje odczyny krzyżowe z innymi antybiotykami aminoglikozydowymi, w tym z gentamycyną.

Niemniej jednak wstrząs po szczepieniu jedną z wyżej wymienionych szczepionek może być wynikiem nadwrażliwości na jajo kurze. Zdarza się to prawie wyłącznie u dzieci bardzo silnie uczulonych na alergeny jaja. W takich przypadkach szczepienie należy wykonać w ośrodku specjalistycznym.

W wielu krajach obawa przed szczepieniem MMR dzieci źle tolerujących jaja kurze jest przesadna zarówno ze strony rodziców, jak i niektórych lekarzy. Wykazano na przykład, że szczepionki przeciwko grypie są zupełnie bezpieczne u osób uczulonych na jajo kurze. Aktualnie dominuje pogląd, że u ogromnej większości uczulonych na jaja kurze szczepienie przeciwko wszystkim wirusom jest całkowicie bezpieczne.

Antygeny żółtka jaja kurzego odgrywają niekiedy rolę etiologiczną we wszystkich chorobach atopowych, ale względnie często powodują pokrzywkę kontaktową. Badania immunologiczne wskazują, że u osób nadwrażliwych nieraz stwierdza się precytypiny. Liofilizowany proszek żółtkowy dodawany jest do szamponów i używany do lukrowania wyrobów cukierniczych. U pracujących z nim piekarzy występują swoiste precypityny, którym towarzyszą zaburzenia oddechowe klinicznie przypominające astmę. W jednym z zakładów objawy te stwierdzono u 9 osób spośród 13 zatrudnionych. Po zmianie sposobu lukrowania ciasta (proszek żółtkowy zastąpiono tartrazyną) objawy u wszystkich pacjentów ustąpiły.

Być może antygeny żółtka jaja odgrywają rolę etiologiczną w większej liczbie chorób niż obecnie wiadomo. Opisano np. pacjenta z zapaleniem kłębuszków nerkowych, którego surowica zawierała kompleksy IgM i żółtka jaja. Sugerowano, że owe kompleksy dodatkowo upośledzają czynność nerek.

Nie wiadomo także, jak często alergia na żółtko jaja dołącza się do dominującej nadwrażliwości na białko. W jednej z prac donoszono, że wynik RAST był dodatni z proteinami żółtka u wszystkich 16 osób nadwrażliwych na jaja kurze, choć u 14 badanych IgE "przeciwbiałkowe" należały do wyższych klas (przyjętych do oceny immunoglobulin) niż "przeciwżółtkowe".

08.11.2012
Zobacz także
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Uczulenie na białko jaja kurzego
  • Alergeny pokarmowe
Wybrane treści dla Ciebie
  • Inne badania wykonywane u chorych na astmę
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Kompleksy immunologiczne
  • Nadwrażliwość na pokarmy
  • Dieta dla osób dorosłych z alergią na białka jaja
  • Alergia na leki
  • Obrzęk naczynioruchowy
  • Pokrzywka
  • Astma ciężka (oporna na leczenie)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta